مراز و گلزار شهدای باغزندان:

مزار اولیه ده باغزندان در جایی که امروز نیز در پای کمر مردگان را خاک میکنند بود. مزار دیگری در جایی که امروز بنیاد شهید هست بود. مزار دیگری در جایی که امروز پارک شهرک توحیدی هست قرار داشت که تا چندی پیش آثار قبرهای آن پیدا بود و بزرگانی نظیر شیخ علی اصغر شیری در آنجا دفن شدند. حاج رجب زمینی را برای خاکسپاری مردگان وقف نمود و مزار کنونی باغزندان در پای کمر شکل گرفت. در زمان دفاع مقدس، همه شهدای محله را کنار یکدیگر و بالاسر بقیه قبرها در کنار ساختمان قدیم غسالخانه و پای درختان بید خاکسپاری کردند که گلزار شهدای باغزندان شکل گرفت.

---

چاه ها و قنات های باغزندان:

باغزندان در گذشته دو رشته قنات داشت. قناتهای باغزندان چندین سال بی آب بود و گفته شده علتش آن بود که امیر اعظم عمق قناتهای شاهرود را زیاد کرد و آب، پایین و به سوی آن قناتها رفت. پس از انقلاب حاج محمود عربعامری به فرزندش شیخ حمید و حاج علی قاسمپور و ملک ناظمی و چند تن دیگر سفارش و تأکید کرد که باید روی قناتهای باغزندان چاه زده شود و احتمال اینکه در قناتها آب باشد زیاد است. با پیگیریهای شیخ حمید و پشتیبانی های مردم و بعضی بزرگترها و با اسنادی که از قدیم از قناتهای باغزندان در دست بود از جمله سندی که مرحوم آخوند زین العابدین نوشته بود، پس از فراز و نشیبهای فراوان و زحمات شیخ حمید و دیگران، دو چاه بر روی قنات باغزندان برپا شد و سهام آن بین مردم محله تقسیم شد. بعدها اداره آب یک چاه دیگر نیز روی قنات باغزندان زد که آب چاههای باغزندان کاهش یافت ولی اعتراض مسئولان چاههای باغزندان به جایی نرسید. قناتهای باغزندان تاکنون لایروبی نشده اند.

** قنات باغزندان در یک سفرنامه قدیمی: رسیدیم به اول قنوات باغ زندان تیولی ظهیرالدوله و آب جلالی که مخصوص شهر شاهرود است. الحق تا امروز آبی به یان خوبی و پاکی و گوارائی ندیده بودم. آب قنات باغزندان متجاوز از سه سنگ و آب جلالی زیاد از پنج شش سنگ است… باغزندان پانصد خانوار سکنه دارد و در حقیقت جزء شهر است. این دو نهر همینطور از دو سمت جاریست، یکی داخل شهر می شود و دیگری به باغ زندان می رود، اطراف نهرها درخت های سنجد و بید زیادی دارد. اگر اینجا را اوقاتی صرف کرده درست کنند خیابان بسیار خوبی خواهد شد… (منبع: کتاب فرهنگ مردم شاهرود صفحه 56 ؛ به نقل از کتاب جغرافیای تاریخی خراسان از نظر جهانگردان تآلیف ابوالقاسم طاهری 1348)

---

**کال باغزندان و پل سرچشمه

آقای ابراهیم مزینانیان فرزند مرحوم آجودان موسی مزینانیان میگوید: پدرم همیشه نقل میکرد که ابتدا بستر رودخانه شاهرود در خیابان فردوسی کنونی قرار داشت. (این امر از پستی و پیچ و خم خیابان فردوسی مشخص است).
حدود صد سال پیش، امیراعظم نزد بزرگان باغزندان آمد تا آبراهه ای به او بدهند تا بتواند آب را از سرچشمه به قلعه نو خالصه انتقال بدهد.
به مرور این آبراهه بزرگتر شد و در زمان پهلوی اول با ساخته شدن پل سرچشمه روی آن به مسیل اصلی شهر تبدیل شد. اما در طول این مدت این پل جوابگوی سیلهای بزرگ نبوده و بارها بخشی از سیل به خیابان فردوسی و پشت کمر باغزندان تغییر جهت داده است. (این پل در سال ۱۳۸۱ در لیست آثار ملی ایران ثبت شد.)
(متاسفانه ستاد مدیریت بحران شاهرود در این محل یک سوله ساخته است که در صورت بروز سیلهای بزرگ، احتمالا آسیب خواهد دید و دسترسی به آن ممکن نخواهد بود.)

---

**قلعه و دروازه های باغزندان

---

---

**میدان قیام (چنار سوخته)

**زورخانه حیدر کرار (علیه السلام)

** پل باغزندان (پل خیابان 28 متری امام خمینی روی کال باغزندان)

**حمام قدیمی باغزندان (که مدتی به زورخانه تبدیل شد)

**حمام خرابه (جای خانه مرحوم میرمحمدعلی میرحسینی) حمامی که ناصرالدین شاه قاجار در آمدن به باغزندان از آن بازدید کرد.

**خانه کرو

**تپه ریگ

**آب انبارها

**دبستان مولوی (با عمر بالغ بر هشتاد سال)

**مدرسه حافظ

**مدرسه شاهد

**مدرسه شهید محمد منتظری

**خانه نخل

---

کوچه عمارت

کوچه حاج باقر

کوچه فاطمیه (س)

کوچه سراب

 کوچه حقیها (خانه حقیها)

کوچه بیش (راه بدش)

باغ وحش (باغ مرحوم حاج اسماعیل مهماندوستی که جد طایفه حاج اسماعیلیان است و در آن از اسب ها و دیگر مرکبها نگهداری میکرد و برای تجارت و رفت و آمد به بندر گز از آنها استفاده میکرد)

پشت باغ وحش

پشت تونیها

حمام خودرو

پشت باغ وحش

باغ اسماعیلزاده

باغ موسیس

باغ ارمنی

باغ عباس مونداد

باغ درچفت

کاروانسرای قنبریان ها

**بیمارستان امام حسین علیه السلام

**درمانگاه صدری

**درمانگاه پاسارگاد

**تیپ 158 لشکر 58 تکاور ذوالفقار

آب تول

آب صاف

نهر اردیان

نهر رویان

نهر یونس آباد

---

نامهای محلی مربوط به کوه چقولگیر

گورون – کوه بیش یا دوچول – حمام رستم یا کوه خرابه – دره سمبا – دره ملا علی – قاشه های شمشیربر یا شمشیریها – گردنه کمایی – گردنه کوتاه – گردنه کلی – شاه گدار – میان کوهی – خطه – کال رودخانه سفید – غار شورتکه – راه نجف – راه بسطامیها – تخت پهلوان – سقطه – سقطه حاج یحیی – چاله چارسقطه – خاکستریها – بزدر – تخت خیرزاری – خانه مرتکه

---

(این صفحه درحال تکمیل و بروز رسانی می باشد)